تغییرات قانون جدید ارزش افزوده

اهم تغییرات قانون جدید ارزش افزوده نسبت به قانون فعلی ( مصوب 1387) به شرح زیر می باشد :

قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده در خرداد ماه 1400 توسط مجلس شورای تصویب شد و در نهایت 12 خرداد 1400 بعد از رفع ایرادات ، تأییدیه شورای نگهبان را دریافت کرد . در ماده 57 این قانون تاریخ اجرای آن شش ماه بعد از ابلاغ به رئیس جمهور اعلام شده است و تاریخ ابلاغ به رئیس جمهور 12 تیر ماه 1400 است . بنابراین انتظار میرود 12 دی ماه 1400 تاریخ اجرای این قانون باشد . البته با توجه به اینکه تاریخ فوق طی دوره چهارم می باشد و تغییراتی در معافیت ها، تاریخ تعلیق و… داریم ، به نظر می رسد بهتر باشد مصوبه ای مبنی بر اجرای آن از ابتدا سال 1401 اخذ گرددتا چالش های اجرایی آن به حداقل ممکن برسد .

بررسی اولیه نشان دهنده تغییرات قابل ملاحظه ای با هدف رفع ابهامات و چالش های قانون فعلی در دوره آزمایشی اجرای آن طی سالهای 1387 الی 1400 می باشد . در ادامه پس از اشاره به ارتباط قانون جدید ارزش افزوده با سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی ، سعی شده برخی تغییرات با اهمیت قانون ارزش افزوده نسبت به قانون قبل تشریح شود . پیش فرض اصلی قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید بر مبنای قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان است،یعنی اگر این قانون اجرایی نشود عملاً اجرا شدن قانون ارزش افزوده به مقاصد مدنظر خود نخواهد رسید .

” تاریخ اجرای قانون ارزش افزوده جدید 12 دی ماه 1400 می باشد “

سازمان امور مالیاتی با ممارست خود سعی در اجرا شدن سامانه مؤدیان و پایانه فروشگاهی دارد و در این سامانه پلتفرمی وجود دارد که کلیه مروداتی که شرکت های ثبت نام شده با یکدیگر دارند در کارپوشه های آنها لحاظ می شود یعنی هر شرکتی کارپوشه ای مخصوص دارد و وقتی که سامانه مودیان صورتحسابی را صادر می کند و در کارپوشه طرف مقابل که خریدار خدمت یا کالا است لحاظ می شود ، طرف مقابل مهلتی یکماهه جهت تأیید یا رد آن معامله دارد ،در این یک ماه اگر اقدامی جهت تأیید یا رد انجام ندهد این معامله بصورت خودکار تأیید شده، لحاظ می گردد .

از مزایای این کارپوشه این است که در قانون فعلی معاملاتی وجود داشت که بدون اطلاع طرف معامله و گاها بصورت اشتباه در سامانه گزارشات فصلی اعلام می شد و این قضیه با اجرا شدن سامانه مؤدیان تا حدودی مرتفع خواهد شد . زیرا اگر اشخاص از سامانه مؤدیان استفاده کنند و سازمان امور مالیاتی هر معامله ای که دو طرف خریدار و فروشنده در این سامانه موضوع را تأیید کند باید اعتبار ارزش افزوده را بدون رسیدیگی قبول کرده و نیازی به ارسال گزارشات فصلی موضوع ماده 169 قانون مالیات مستقیم در این خصوص وجود ندارد . البته بابت معاملاتی که در سامانه مودیان ثبت می شود ، سازمان امور مالیاتی اجازه رسیدگی (بجز بابت یک درصد نمونه هایی که ملزم به رسیدگی آنها می باشد ) را ندارد ، اینها نمونه هایی از مزایای اجرایی شدن سامانه مودیان می باشد . در ادمه برخی تغییرات قانون جدید نسبت به قانون قبل تشریح می گردد .

تغییرات قانون جدید ارزش افزوده در مفهوم عرضه کالا به خود

وفق تبصره ماده 4 قانون فعلی عرضه کالا به خود مشمول ارزش افزوده است ، به عنوان مثال اگر تولید کننده ای کالایی را تولید و تعدادی از آن را برای مصارف شغلی استفاده می کرد ،مشمول  مالیات و عوارض ارزش افزوده می شد . در حالی که طبق ماده 1 قانون جدید این مورد رفع شده و اگر کالایی را برای استفاده شغلی برداشت شود ،عرضه کالا به خود محسوب نشده و معاف از ارزش افزوده است .

تغییرات قانون جدید ارزش افزوده در مفهوم تاریخ تعلق مالیات بر ارزش افزوده

 تاریخ تعلق خصوصا بابت ارائه خدمات که در ماده 11 قانون فعلی بابت آن اینطور بیان شده ، تاریخ ارائه خدمت یا تاریخ صورت حساب هرکدام مقدم تر باشد . برای پیمانکاران عمدتاً تاریخ ارائه خدمت مقدم تر بوده و صورت وضعیت های که هنوز توسط کارفرما تأیید نشده و صرفا برای کارفرما ارسال شده و بابت آن طبق استاندارد 9 حسابداری درآمد براساس درصد پیشرفتکار شناسایی شده ، توسط حوزه های مالیاتی مشمول ارزش افزوده شده و بابت آن ارزش افزوده مطالبه می گردید . این مورد علاوه بر مشکلات اجرایی ، موجب تضییع حقوق مودیان می شد زیرا ،ارزش افزوده ای که دریافت ننموده بودند را می بایستی به سازمان مالیاتی پرداخت می کردند . در ماده 3 قانون جدید این مشکل مرتفع شده و ملاک تاریخ تعلق، تاریخ صورتحساب شده است یعنی هر زمانی که صورتحساب توسط طرفین تأیید می شود به عنوان تاریخ  تعلق محسوب می شود .

همانطور که استحضار دارید ، زیربنای قانون جدید سامانه مؤدیان و پایانه فروشگاهی است و شرکت ها و اشخاص صنفی و غیر صنفی ملزم هستند که صورتحساب های خود را در این سامانه صادر کنند ، لذا تاریخی که صورتحساب در این سامانه ثبت می شود و توسط طرف مقابل تأیید می گردد، تاریخ تعلق ارزش افزوده طبق قانون جدید است . همچنین در قانون جدید بابت معاملات نسیه هم پیش بینی هایی شده ، بدین صورت که اگر معامله ای به صورت غیرنقدی یا اعتباری انجام شود و در سامانه مؤدیان طرفین شرایط تسویه آن را تأیید کنند، تا زمانی که وجه تسویه و پرداخت نشود ، مشملو ارزش افزوده و مطالبه جرائم نخواهد شد .

تغییرات قانون جدید ارزش افزوده در مواعد تسلیم اظهارنامه ارزش افزوده ؛

در قانون ارزش افزوده فعلی مهلت ارائه اظهارنامه ارزش افزوده و پرداخت مالیات متعلق ،15 روز بعد از انقضا هر فصل می باشد، البته برای فصل چهارم معمولاً به دلیل تعطیلات نوروزی مهلت فوق تا انتهای فروردین ماه تمدید می شد ، هرچند در قانون جدید با فرض اجرای کامل سامانه مودیان ارسال اظهارنامه ارزش افزوده برای مودیان ثبت نام شده موضوعیت دیگر نخواهد داشت ، ولی در قانون جدید مهلت به جای 15 روز ، تا پایان ماه بعد از انقضاء هر فصل شده است ؛ برای مثال مهلت ارسال اظهارنامه فصل اول سال 1401 تاریخ 31 تیر ماه همان سال می باشد .

تغییرات قانون جدید ارزش افزوده ماخذ اوراق تسویه خزانه بابت بدهی ارزش افزوده ؛

یکی دیگر از تغییرات بحث مربوط به تسویه بدهی مالیاتی از طریق اوراق تسویه خزانه یا اوراق مالی اسلامی است که در قانون فعلی براساس قانون بودجه به مبلغ ارزش اسمی اوراق در سررسید انجام می شد، لیکن در تبصره 4 ماده 4 قانون جدید بیان شده پیمانکاران و مهندسان مشاور می توانند بدهی های خود را به سازمان مالیاتی با این اوراق تسویه کنند اما ارزشی که برای آنها به عنوان تسویه بدهی لحاظ می شود باتوجه به تاریخ سررسید ،ارزش تنزیل شده اوراق است ، به عنوان مثال اگر ارزش واقعی اوراقی در سررسید 2 سال بعد ، مبلغ 100 تومان باشد و در حال حاضر ارزش تنزیل شده آن اواراق مبلغ 81 تومان فرض شود ، در این شرایط سازمان امور مالیاتی بدهی را با 81 تومان تسویه میکند .

تغییرات قانون جدید ارزش افزوده در استرداد اضافه پرداختی ارزش افزوده؛

در قانون فعلی ارزش افزوده های دریافتی بابت فروش ها پس از کسر ارزش افزوده های پرداختی باید تسویه کرد و اگر مطالبات یا مازاد پرداختی وجود داشته باشد 3 ماه از تاریخ ثبت درخواست مؤدی ( به جز بابت صادرات از مبادی رسمی که یک ماه زمان استرداد آن بود ) مسترد می شد . اما در قانون جدید طبق ماده 8 آن بعد از درخواست مؤدیان ظرف یکماه ، اضافه پرداختی مودیان باید رسیدگی و عودت گردد.

استرداد یا تهاتر ارزش افزوده پرداختی بابت ماشین آلات خطوط تولید؛

یکی از چالش های بزرگی که در قانون فعلی وجود داشت مباحث مربوط به استرداد ارزش افزوده پرداختی بابت ماشین آلات و تجهیزت خطوط تولید بود که طبق ماده 17 قانون فعلی ارزش افزوده ، شرکت ها به دنبال استرداد یا تهاتر آن با مالیات فروش هایشان در زمان بهره برداری بودند و به موجب تعریفی که بابت مؤدیان در قانون فعلی بود ، برای واحدهای قبل از بهره برداری ( چون تا مرحله هفتم مشمول ثبت نام نبوده اند ) یا مودیانی که تولید محصولات معاف از ارزش افزوده داشتند ، در راستای تبصره 2 ماده 17 قانون فوق الذکر ، اعتبار آنها پذیرفته نشده و الزام به ثبت آن در بهای تمام شده دارایی داشتند .

لیکن درتبصره 4 ماده 8قانون جدید ارزش افزوده این مشکل مرتفع شده و ارزش افزوده هایی که بابت ماشین آلات و تجهیزات خطوط تولید پرداخت می کنند برای کلیه واحدها از جمله واحدهای قبل از بهره برداری یا آنهایی که کالای معاف تولید م یکنند ، قابل استرداد است یا می توانند ان را با ارزش افزوده فروش هایشان تهاتر کنند .

برخی تغییرات با اهمیت در معافیت های ارزش افزوده ؛

الف)  حمل و نقل ،

در قانون فعلی حمل و نقل مسافر از طریق دریایی ، هوایی ، جاده ای و ریلی معاف از ارزش افزوده است و حمل بار ( به استثنای توسعه حمل و نقل ریلی در طی برنامه ششم توسعه اقتصادی ) از همه طرق مشمول می باشد . اما در قانون جدید حمل و نقل هوایی چه برای مسافر و چه بار مشمول ارزش افزوده شده است و حمل  نقل ریلی ، جاده ای و دریایی بابت مسافر و کالا هر دو معاف از ارزش افزوده شده است .

ب)خدمات اقامتی و گردشگری ،

خدمات مراکز اقامتی و هتل ها در قانون فعلی مشمول ارزش افزوده می باشد ، اما در قانون جدید مراکز اقامتی و هتل هایی سه ستاره و پایین تر که دارای مجوز از گردشگری هستند معاف از ارزش افزوده شده اند .

ج) خدمات انبارداری و سردخانه داری محصولات کشاورزی،

در قانون فعلی خدمات انبارداری و سردخانه ای ( نگهداری کالا در سردخانه ) مشمول ارزش افزوده هست، اما در قانون جدید خدمات انبار داری و نگهداری کالا در سردخانه بابت محصولات کشاورزی معاف شده است . مضافاً آنکه آب برای مصارف کشاورزی که در قانون فعلی مشمول بود و در قانون جدید معاف ازارزش افزوده شده است .

د) ارزش افزوده طلا،

در قانون جدید ، ارزش افزوده بابت طلا صرفاً به اجرت طلا تعلق میگیرد .

ه) معافیت انواع روغن ،

در قانون فعلی صرفاً روغن نباتی معاف می باشد ، لیکن در قانون جدید، انواع روغن ها اعم از نباتی و حیوانی معاف از ارزش افزوده شده است .

تغییر در عوارض آلایندگی یا همان مالیات سبز؛

در قانون فعلی وفق ماده 38آن، عوارض آلایندگی معادل یک درصد فروش کالای آلاینده می باشد، البته یکی از ایرادات به قانون فعلی عدم تأثیر شدت آلایندگی بر روی نرخ مالیات سبز بود و تمامی کالا و خدمات آلاینده مشمول درصد مالیات بودند، در قانون جدید این موارد مرتفع شده و نرخ آلایندگی بر اساس شدت آلایندگی معادل نیم درصد، یک درصد و یکی و نیم درصد فروش خواهد بود، یعنی آنهایی که آلایندگی بالاتری دارند یکی ونیم درصد بهای فروش و آنهایی که آلایندگی کمتری دارند نیم درصد مالیات سبز مشمول خواهند بود . شدت آلایندگی ، تاریخ شمولیت ، اشخاص مشمول یا اشخاصی که رفع آلایندگی کرده اند ، در سامانه ای که توسط سازمان محیط زیست تعبیه خواهد شد و اطلاعات درآن وارد می شود .

در قانون فعلی شمولیت و رفع شمولیت از ابتدای دوره بعد از اعلام سازمان محیط زیست می باشد ، اما در قانون جدی شمولیت از ابتدای دوره بعد و رفع آلایندگی از ابتدای همان دوره است، که در این مورد به نفع مؤدیان خواهد بود . به عنوان مثال اگر شرکتی در تاریخ 12 تیر ماه رفع آلایندگی نموده باشد از ابتدای تیر ماه دیگر مشمول مالیات سبز ( عوارض آلایندگی ) نخواهد بود .

سایر تغییرات ؛

در ارتباط با شماره گذاری خودرو در قانون جدید براساس نوع خودرو و رتبه انرژی که دارند جدول بسیار شفافی مطرح شده است و عوارض شماره گذاری آنها بین صفر درصد تا نه درصد براساس نوع خودرو ئ رتبه انرژی آن ، متغیر است .

در قانون فعلی مواد 22 و 23 جرایم ارزش افزوده قابل بخشودگی بود اما در قانون جدید ماده 35 جرایم را غیرقابل بخشودگی بود اما در قانون جدید ماده 35جرایم را غیرقابل بخشودگی گذاشتند و جرایم تقریبا بیشتر شده است به عنوان نمونه کتمان درآمد ،بیش اظهاری اعتبار یا کم اظهاری فروش ، جریمه ای شامل مبلغ 10 میلیون ریال یا دوبرابر مالیات عوارض پرداخت شده هرکدام بیشتر باشد ، را مرتب خواهد بود .

درخصوص نحوه خرج کرد مالیات و عوارض که در قانون فعلی 3 درصد سهم شهرداری و دهیاری ها و 6 درصد سهم سازمان مالیاتی بود اما در قانون جدید سهم شهرداری و دهیاری ها افزایش قابل توجهی داشت یعنی یکی درصد از 9 درصد به عنوان مالیات سلامت است مابقی به نسبت مسوی بین سازمان مالیاتی و شهرداری و دهیاری ها تقسیم می شود .

تغییر در دادرسی مالیاتی ،

همزمان با تغییرات ارزش افزوده یک سری مواد دادرسی مالیاتی برای عملکرد و ارزش افزوده اصلاح شده است . از جمله اصلاحات بابت مهلت اعتراض به برگه مطالبه ارزش افزوده است که در قانون فعلی 20 روز از تاریخ ابلاغ به مودی بود و در قانون جدید مهلت آن 30 روز ( همانند عملکرد) شده است . همچنین وفق ماده 238 ق.م.م مهلت واحد مالیاتی بابت توافق یا ارجاع پرونده به هیات های حل اختلاف مالیاتی از زمان اعتراض کتبی مودی 30روز بود که در قانون جدید بابت عملکرد و ارزش افزوده هر دو مهلت فقو 45 روز شده است .

مضافاً آنکه در قانون فعلی ارزش افزوده مرحله اعتراض به شورای عالی مالیاتی موضوع ماده 251 ق.م.م در فرآیند دادرسی وجود نداشت، اما در قانون جدید این مورد پیش بینی شده و بعد از قطعی شدن برگ مالیات بر ارزش افزوده می توان ظرف دو ماه به شورای عالی مالیاتی اعتراض نمود ، یعنی دوره اعتراض به شورای عالی مالیاتی نیز به دو ماه افزایش یافته است .

عدم استقرار سامانه مؤدیان تا زمان اجرای قانون ارزش افزوده جدید ؛

طبق مواد 1 الی 3 قانون پایانه فروشگاهی و سامانه مؤدیان ، اشخاص مشمول که باید در سامانه مؤدیان ثبت نام کنند شامل کلیه صاحبان مشاغل ( صنفی و غیر صنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصلهای چهارم و پنجم بابسوم قانون مالیات های مستقیم مصوب 3/12/1366 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن ، بیان شده اند و آنهاییکه فروش به مصرف کننده نهایی دارند باید در سامانه پایانه فروشگاهی نیز ثبت نام داشته باشند و فاکتور ها از آن طریق صادر شود . قانون سامانه مؤیان و پایانه فروشگاهی با قانون جدید ارزش افزوده ارتباط نزدیکی دارند، مخصوصاً اینکه در ماده 14 قانون ارزش افزوده بیان شده تا زمانی که سامانه مؤدیان مستقر نشده است تمامی اظهارنامه های تسلیمی بدون رسیدگی قابل قبول است .

یعنی سازمان امور مالیاتی الزام دارد که سامانه مؤدیان را قبل از اجرای قانون جدید ارزش افزوده ، راه اندازی کند .  و گرنه ابراز مؤدیان در اظهارنامه ارسالی را بایستی بدون رسیدگی ( بجز نمونه یک درصدی که در تبصره ماده 14 قانون فوق الذکر پیش بینی شده و بایستی رسیدگی شود ) بپیذیرد .

قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده بر شرکت ها چه تاثیراتی می گذارد؟

اگر قانون جدید صحیح اجرا شود دغدغه مالیاتی شرکت ها کمتر می شود یعنی انتظار می رود در گزار ش هایشان بندهای مربوط به کسری ذخیره ارزش افزوده ، دعاوی ارزش افزوده و …. کمتر باشد ، زیرا کلیه اعتبارات معاملات در سامانه مؤدیان پذیرفته شده است و مورد بعدی این است که شرکت های بورسی ، شرکت هایی که در مراحل قبل از بهره برداری هستند و شرکت هایی که در حال تأسیس هستند می توانند کلیه ارزش افزوده هایی که بابت تجهیزات تولید پرداخت کردند را عودت و استرداد دهند و پول آن را خرج پروژه کنند . شرکت هایی که خدمات حمل بار انجام می دادند معاف می شوند بنابراین قیمت خدماتشان از بابت ارزش افزوده متأثر نخواهد بود و کمتر می شود و ممکن است بازار آنها توسعه بیشتری داشته باشد .

خدمات هوایی و شرکت های هواپیمایی طبق قانون جدید مشمول ارزش افزوده خواهند شد و بسیار روی کسب و کار چنین شرکت هایی تأثیرگذار است . شرکت هایی مانند دارویی ها چون در قانون فعلی بابت واردات دارو و معافیت ارزش افزوده وجود دارد در قانون جدید بابت واردات برخی از کالا ها که مشابه داخلی آن وجو دارد باید در زمان ورود مالیات عوارض پرداخت شود که این موضوع به حمایت از تولید کنندگان داخلی می پردازد .

نقطه ضعف قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده نسبت به قانون قبل چیست؟

به رغم جنبه های مثبت قانون فعلی لیکن حذف تبصره 2 ماده 38 قانون فعلی که به موجب آن معادل هزینه های انجام شده بابت آموزش و سلامت کارکنان و حداکثر تا ده درصد عوارض پرداختی آن فصل از عوارض قابل استرداد بود که در قانون جدید این مورد حذف شده و بنظر برای واحدهای تولیدی که بیشتر از این مشوق استفاده می نمود نارضایتی بابت کاهش امکانات رفاهی پرسنل می توان انتظار داشت .

در بالا سعی شد اهم تغییرات قانون جدید ارزش افزوده نسبت به قانون قبلی به صورت طبقه بندی شده ارائه شود . البته پوششش کلیه تغییرات در حوصله بحث نبوده و نکات کاربردی تر آن تشریح گردیده است .

—————————————————————————————————————————

برای دریافت مشاوره  مالیاتی و دریافت کلیه خدمات  با ما در تماس باشید :

تلفن ۱ :  ۰۲۱۸۸۱۹۱۴۸۲

تلفن ۲ :  ۰۲۱۸۸۱۹۱۴۸۳

فکس :    ۸۸۲۰۵۷۶۶   ۲۱  ۹۸++

Email: Info@ArghamNegar.com

بازگشت به صفحه اصلی