علل انحراف در بهای تمام شده

این سوال که آیا انحراف در بهای تمام شده اساسا لازم است بررسی شوند ، یک سوال اساسی است. انحراف یک پرسش است نه یک پاسخ. تصمیم گیری پیرامون بررسی علت و منشا انحرافات و به دنبال آن ،تصمیم گیری راجع به انجام اقدامات اصلاحی مناسب، همانند سایر فعالیت ها، به هزینه های مرتبط با این تصمیم گیری ها بستگی دارد. به عنوان یک قاعده ی کلی ،تنها آن گروه از انحرافاتی که احتمال می رود مزیت حاصل از بررسی آنها بر هزینه بررسی فزونی داشته باشد ،باید به تفصیل مورد رسیدگی قرار گیرند. برای اعمال این قاعده لازم است ابتدا به این پرسش پاسخ داده شود که آیا مبلغ انحراف ،اعم از مساعد یا نامساعد، به اندازه ای بزرگ است که انجام بررسی را توجیه کند؟

اما همان گونه که قبلا توصیف شد ،ارزیابی و قضاوت درباره هزینه ها و مزیتهای مرتبط با بررسی انحراف کار ساده ای نیست. مدیریت باید به این نکته توجه داشته کند که آیا انحراف مورد نظر به شکل مکرر رخ خواهد داد؟ اگر پاسخ این پرسش مثبت باشد، فرایند وقوع انحراف در بهای تمام شده ممکن است همواره خارج از کنترل باشد.

این بدان معناست که اگر اقدامات اصلاحی به عمل آید ، صرفه جویی های ادواری ممکن است حاصل شود.

اما در مواردی که انتظار می رود انحراف در بهای تمام شده همچنان واقع شود مگر اینکه بررسی انجام گیرد، چه باید کرد؟و چگونه می توان هزینه انجام اقدامات اصلاحی را تعیین کرد ؟برای پاسخ به این پرسش ها و سایر پرسش های مشابه ، راه کارهای مختلفی از قاعده سر انگشتی گرفته تا مدلهای بررسی آماری مطرح شده است.اما قبل از پرداختن به بحث راجع به این راه کار های مختلف لازم است ابتدا منشا و علل اصلی ایجاد تفاوت بین عملکرد واقعی و عملکرد استاندارد مورد بررسی و بحث قرار گیرد .چهار منشا و علت اصلی بروز انحراف در بهای تمام شده را می توان به شرح زیر برشمرد:

1) عملیات غیر کارآمد

استاندارد های قابل حصول در شرایط جاری که در تدوین آنها کارایی ماشین آلات و نیروی انسانی ، زمانهای غیر مولد و ضایعات به میزانی عادی و متعارف لحاظ شده است ، علی الاصول باید با صرف کوشش معقول و متعارف محقق شوند. انحرافات از چنین استاندارد هایی از خرابی ماشین آلات ،اجرای نامناسب روشهای تولید یا اشتباهات نیروی انسانی ناشی خواهد شد. علت اصلی اینگونه انحرافات و عدم کارایی ها باید پی گیری و حذف شود.

2) استاندارد های نامناسب

تدوین استاندارد ها به ویژه در وضعیت هایی که محصولات و خدمات گوناگون تولید و عرضه می شود و برای تولید و عرضه آنها از نهاده های مختلف استفاده می گردد، می تواند وقت گیر و پر هزینه باشد و در چنین شرایطی ،دلیل بی میلی برای سرمایه گذاری منابع کافی به منظور حصول اطمینان از صحت استاندارد ها و دستیابی به اطلاعات سودمند ،می تواند به تدوین استاندارد های نادرست و نامناسب منجر شود.

در شرکتهایی که از فن آوری های پیشرفته استفاده می شود نه تنها تدوین استاندارد های صحیح ممکن است دشوار باشد بلکه به

قلمداد شوند.هنگامی که انحرافات در نتیجه بکارگیری استاندارد های نا مناسب ایجاد می شود، این استاندارد ها باید مورد بررسی مستمر و تجدید نظر قرار گیرند و بهنگام شوند.

3) اشتباه در ثبت نتایج وقایع

انسان اساسا جایز الخطاست. مبالغ ثبت شده در مورد هزینه های واقعی ممکن است صحیح نباشند. انسان های نادری وجود دارند که هرگز لغزش های محاسباتی نداشته باشند ، اعداد را پس و پیش ننوشته باشند یا یک نوع هزینه را به اشتباه طبقه بندی نکرده باشند. هنگامی که علت انحراف به اشتباه اندازه گیری از این نوع مربوط می شود ، بررسی انحرافات چنان که باید سودمندی نخواهد داشت.

4) عوامل تصادفی یا غیر قابل کنترل

هنگام تدوین استاندارد ها، انتخاب ارزش نماینده امری عادی و معمول است. این ارزش اغلب میانگین یا مقیاس دیگری از تمایل مرکزی است. اگر چه این ارزش یگانه به عنوان استاندارد در نظر گرفته می شود ، اما واقعیت این است که دامنه ای از نتایج ممکن وجود دارد حتی هنگامی که فرآیند ،تحت کنترل است. این نکته مهمی است که لازم است هنگام توجه به مفهوم استاندارد به خاطر داشت زیرا، یک فرض تلویحی وجود دارد که حاکی از یک مقیاس قابل قبول یگانه در یک نقطه است.

وجود یک طیف یا دامنه ای از مقیاسهای ممکن قابل قبول باید پیش بینی ارزش دقیق یک واحد مشخص در داخل آن امکان پذیر نیست.مادام که فرایند مزبور تحت کنترل است ، یعنی ارزش موردنظر در دامنه ای از نتایج قابل قبول قرار دارد ، هر مورد بررسی و مشاهده ای که متفاوت از استاندارد باشد ،طبق تعریف ،انحرافات تصادفی نیازی به اقدام اصلاحی ندارند.

—————————————————————————————————————