انواع بودجه

برنامه‌ریزی مالی سنگ بنای موفقیت هر کسب‌وکاری است. بودجه‌بندی به عنوان یک ابزار قدرتمند، نقشه راه مالی شرکت را ترسیم می‌کند. این فرآیند به مدیران کمک می‌کند تا منابع را هوشمندانه تخصیص دهند. همچنین اهداف مالی قابل دستیابی را تعیین کنند. آشنایی با انواع بودجه به شما امکان می‌دهد تا بهترین روش را انتخاب کنید. هر مدل بودجه‌بندی، دیدگاه منحصربه‌فردی برای مدیریت مالی ارائه می‌دهد. در این مطلب، به تفصیل انواع بودجه در شرکت‌ها را بررسی می‌کنیم.

بودجه جامع (Master Budget)

بودجه جامع یک برنامه مالی کامل و یکپارچه برای یک دوره مشخص است. این بودجه معمولاً به صورت سالانه تهیه می‌شود. بودجه جامع از دو بخش اصلی تشکیل شده است. این دو بخش شامل بودجه عملیاتی و بودجه مالی هستند. در واقع، این سند تمامی بودجه‌های زیرمجموعه را در خود جای می‌دهد. بودجه جامع تصویر کاملی از وضعیت مالی آینده شرکت ارائه می‌دهد. این ابزار برای هماهنگی بین بخش‌های مختلف سازمان بسیار حیاتی است. مدیران با استفاده از آن، عملکرد کلی را ارزیابی می‌کنند.

بودجه عملیاتی (Operating Budget)

بودجه عملیاتی بر درآمدها و هزینه‌های روزمره شرکت تمرکز دارد. این بودجه پیش‌بینی دقیقی از فعالیت‌های عملیاتی اصلی ارائه می‌دهد. اجزای اصلی آن شامل بودجه فروش، بودجه تولید و بودجه هزینه‌های اداری است. بودجه عملیاتی به مدیران کمک می‌کند تا سودآوری فعالیت‌های جاری را بسنجند. این نوع از انواع بودجه برای کنترل هزینه‌ها اهمیت زیادی دارد. همچنین به تصمیم‌گیری‌های مربوط به قیمت‌گذاری و تولید کمک می‌کند. این بودجه قلب تپنده برنامه‌ریزی مالی کوتاه‌مدت شرکت است.

بودجه مالی (Financial Budget)

بودجه مالی جریان‌های نقدی ورودی و خروجی شرکت را مدیریت می‌کند. این بودجه برای اطمینان از وجود نقدینگی کافی ضروری است. بودجه مالی شامل بودجه نقدی، ترازنامه بودجه‌ای و صورت سود و زیان پیش‌بینی‌شده است. هدف اصلی آن، مدیریت هوشمندانه منابع نقدی شرکت است. این بودجه به پیش‌بینی کمبود یا مازاد نقدینگی کمک می‌کند. در نتیجه، شرکت می‌تواند برای دریافت وام یا سرمایه‌گذاری برنامه‌ریزی کند. این بخش از انواع بودجه سلامت مالی بلندمدت را تضمین می‌کند.

بودجه ثابت (Static Budget)

بودجه ثابت برای یک سطح فعالیت مشخص و بدون تغییر تهیه می‌شود. این بودجه در ابتدای دوره مالی تنظیم و تصویب می‌گردد. سپس در طول دوره، هیچ تغییری در آن ایجاد نمی‌شود. مقایسه نتایج واقعی با بودجه ثابت می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. این امر به خصوص زمانی که سطح فعالیت واقعی متفاوت باشد، صادق است. با این حال، این بودجه برای شرکت‌هایی با فعالیت‌های قابل پیش‌بینی مناسب است. سادگی در تهیه و ارزیابی از مزایای اصلی آن محسوب می‌شود.

بودجه انعطاف‌پذیر (Flexible Budget)

بودجه انعطاف‌پذیر بر خلاف بودجه ثابت، با تغییر سطح فعالیت تنظیم می‌شود. این بودجه برای سطوح مختلف تولید یا فروش طراحی می‌گردد. این ویژگی امکان مقایسه دقیق‌تری بین عملکرد واقعی و بودجه‌ای فراهم می‌کند. مدیران می‌توانند انحرافات را بهتر تحلیل و شناسایی کنند. بودجه انعطاف‌پذیر ابزار بسیار مفیدی برای ارزیابی عملکرد مدیران بخش‌ها است. این مدل از انواع بودجه برای کسب‌وکارهایی با نوسانات زیاد مناسب است.

بودجه افزایشی (Incremental Budgeting)

در روش بودجه‌بندی افزایشی، بودجه دوره جدید بر اساس بودجه دوره قبل تنظیم می‌شود. معمولاً درصد مشخصی به ارقام دوره گذشته اضافه یا از آن کسر می‌گردد. این روش بسیار ساده و سریع است. به همین دلیل، بسیاری از سازمان‌ها از آن استفاده می‌کنند. اما این روش ممکن است ناکارآمدی‌های گذشته را تداوم بخشد. همچنین نوآوری و بهینه‌سازی هزینه‌ها را تشویق نمی‌کند. این بودجه برای محیط‌های با ثبات و بدون تغییرات عمده کاربرد دارد.

بودجه بر مبنای صفر (Zero-Based Budgeting)

بودجه‌بندی بر مبنای صفر یک رویکرد کاملاً متفاوت است. در این روش، تمام هزینه‌ها باید از ابتدا توجیه شوند. مدیران هر بخش باید نیازهای مالی خود را به طور کامل اثبات کنند. این فرآیند با فرض صفر بودن بودجه آغاز می‌شود. این مدل به شناسایی هزینه‌های غیرضروری کمک شایانی می‌کند. اگرچه فرآیند آن زمان‌بر و پیچیده است، اما منجر به تخصیص بهینه منابع می‌شود. این شیوه از انواع بودجه کارایی سازمان را به شدت افزایش می‌دهد.

منابع:

————————————————————————————-

برای دریافت مشاوره و نیز آگاهی کامل از شرایط ارائه خدمات با ما در تماس باشید :

تلفن ۱ : ۰۲۱۸۸۱۹۱۴۸۲

تلفن ۲ : ۰۲۱۸۸۱۹۱۴۸۳

فکس : ۸۸۲۰۵۷۶۶ ۲۱ ۹۸++

Email: Info@ArghamNegar.com

انواع بودجه