استاندارد حسابداری شماره 1 : کلید ارائه شفاف صورتهای مالی
استاندارد حسابداری شماره 1 با عنوان «ارائه صورتهای مالی»، سنگ بنای گزارشگری مالی در ایران و یکی از بنیادیترین استانداردهایی است که هر حسابدار، مدیر مالی و دانشجوی این رشته باید به آن مسلط باشد. این استاندارد چارچوبی را مشخص میکند که تمام واحدهای تجاری باید برای تهیه و ارائه صورتهای مالی با مقاصد عمومی از آن پیروی کنند تا اطلاعاتی قابل فهم، قابل اتکا و از همه مهمتر، قابل مقایسه ارائه دهند. این مطلب یک راهنمای استاندارد حسابداری شماره 1 است که به زبانی ساده و کاربردی، مفاهیم کلیدی، الزامات و ساختار این استاندارد مهم را تشریح میکند.
هدف و دامنه کاربرد استاندارد حسابداری شماره 1
هدف اصلی این استاندارد، تعیین مبنایی برای ارائه صورتهای مالی با مقاصد عمومی است تا از دو جنبه کلیدی اطمینان حاصل شود:
- قابلیت مقایسه با صورتهای مالی دورههای قبل همان واحد تجاری.
- قابلیت مقایسه با صورتهای مالی سایر واحدهای تجاری.
این استاندارد برای تهیه و ارائه کلیه صورتهای مالی با مقاصد عمومی که بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه میشوند، کاربرد دارد.
مجموعه کامل صورتهای مالی طبق استاندارد شماره 1
بر اساس بند ۹ این استاندارد، یک مجموعه کامل صورتهای مالی شامل موارد زیر است:
- صورت وضعیت مالی: تصویری از وضعیت داراییها، بدهیها و حقوق مالکانه واحد تجاری در یک تاریخ مشخص (پایان دوره) را نشان میدهد.
- صورت سود و زیان: عملکرد مالی واحد تجاری را طی یک دوره مالی از طریق نمایش درآمدها و هزینهها منعکس میکند.
- صورت سود و زیان جامع: شامل تمام درآمدها و هزینههای شناسایی شده طی یک دوره (چه در صورت سود و زیان و چه در سایر اقلام سود و زیان جامع) است.
- صورت تغییرات در حقوق مالکانه: تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه را از ابتدای دوره تا انتهای دوره مالی نشان میدهد.
- صورت جریانهای نقدی: اطلاعاتی درباره جریانهای ورودی و خروجی وجوه نقد واحد تجاری در فعالیتهای عملیاتی، سرمایهگذاری و تأمین مالی ارائه میدهد.
- یادداشتهای توضیحی: شامل اهم رویههای حسابداری و سایر اطلاعات تکمیلی برای درک بهتر صورتهای مالی است.
- اطلاعات مقایسهای دوره قبل: ارائه ارقام دوره مشابه سال قبل برای تمام مبالغ گزارش شده الزامی است.
ویژگیهای عمومی و اصول کلیدی حاکم بر ارائه صورتهای مالی
استاندارد شماره ۱ بر چند اصل بنیادین برای اطمینان از کیفیت اطلاعات مالی تأکید دارد:
- ارائه منصفانه و رعایت استانداردها: صورتهای مالی باید وضعیت مالی، عملکرد مالی و جریانهای نقدی واحد تجاری را به نحو منصفانه ارائه کنند. این مهم با رعایت کامل استانداردهای حسابداری حاصل میشود.
- تداوم فعالیت (Going Concern): مدیریت باید توانایی واحد تجاری برای ادامه فعالیت در آینده قابل پیشبینی (حداقل ۱۲ ماه پس از پایان دوره گزارشگری) را ارزیابی کند و صورتهای مالی را بر همین مبنا تهیه نماید، مگر آنکه قصد انحلال یا توقف عملیات وجود داشته باشد.
- مبنای تعهدی (Accrual Basis): به جز صورت جریانهای نقدی، کلیه صورتهای مالی باید بر مبنای تعهدی تهیه شوند. یعنی درآمدها و هزینهها در زمان تحقق و وقوع شناسایی میشوند، نه در زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد.
- اهمیت و تجمیع (Materiality and Aggregation): هر طبقه بااهمیت از اقلام مشابه باید به صورت جداگانه ارائه شود. اقلام بیاهمیت میتوانند با اقلامی با ماهیت یا کارکرد مشابه تجمیع شوند.
- تهاتر (Offsetting): داراییها و بدهیها، و یا درآمدها و هزینهها نباید با یکدیگر تهاتر (خالص) شوند، مگر اینکه استانداردی دیگر این کار را الزامی یا مجاز کرده باشد.
- ثبات رویه در ارائه (Consistency of Presentation): نحوه ارائه و طبقهبندی اقلام در صورتهای مالی باید از یک دوره به دوره بعد ثابت بماند تا قابلیت مقایسه حفظ شود.
ساختار و محتوای صورتهای مالی اصلی
در این بخش از راهنمای استاندارد حسابداری شماره 1 ، به حداقل الزامات محتوایی برای برخی از صورتهای مالی اصلی میپردازیم.
صورت وضعیت مالی
این صورتحساب باید حداقل شامل اقلام اصلی زیر باشد:
- داراییهای ثابت مشهود و نامشهود
- سرمایهگذاریها (در املاک و به روش ارزش ویژه)
- موجودیها
- دریافتنیهای تجاری و سایر دریافتنیها
- نقد و معادل نقد
- پرداختنیهای تجاری و سایر پرداختنیها
- ذخایر
- بدهیهای مالیاتی
- سرمایه و اندوختهها
یکی از مهمترین الزامات در این صورت، تفکیک اقلام به جاری و غیرجاری است که به ارزیابی نقدینگی و توان پرداخت بدهیهای واحد تجاری کمک میکند.
صورت سود و زیان
این صورت باید حداقل شامل اقلام اصلی زیر باشد:
- درآمدهای عملیاتی
- هزینههای مالی
- سهم از سود یا زیان واحدهای وابسته
- هزینه مالیات
- سود یا زیان دوره
- سود یا زیان قابل انتساب به مالکان واحد تجاری اصلی و منافع فاقد حق کنترل
استاندارد تأکید میکند که هیچیک از اقلام درآمد یا هزینه نباید تحت عنوان «اقلام غیرمترقبه» ارائه شود. همچنین، تجزیه و تحلیل هزینهها باید به یکی از دو روش «کارکرد هزینه» (بهای تمام شده فروش) یا «ماهیت هزینه» (مانند هزینه استهلاک، هزینه حقوق و دستمزد و…) ارائه گردد.
نتیجهگیری
استاندارد حسابداری شماره 1 ، به عنوان راهنمای اصلی ارائه صورتهای مالی، نقشی حیاتی در ایجاد یک زبان مشترک و قابل اعتماد در دنیای مالی ایفا میکند. تسلط بر الزامات این استاندارد نه تنها یک الزام قانونی، بلکه یک ضرورت حرفهای برای تمام فعالان حوزه مالی و حسابداری است تا بتوانند با تهیه گزارشهای شفاف و قابل مقایسه، به تصمیمگیری آگاهانه استفادهکنندگان اطلاعات مالی کمک کنند.
این راهنما خلاصهای از نکات کلیدی استاندارد حسابداری شماره 1 بود. برای درک کامل و اجرای دقیق، مطالعه متن کامل استاندارد ضروری است.
استاندارد حسابداری 1 – ارائه صورتهای مالی
منبع مطلب
———————————————————————————-
برای دریافت خدمات حسابداری و مشاوره مالی با ما در تماس باشید :
تلفن ۱ : ۰۲۱۸۸۱۹۱۴۸۲
تلفن ۲ : ۰۲۱۸۸۱۹۱۴۸۳
مطالب مرتبط :
Loading...