نگاهی به استاندارد بین المللی IFRS 2: پرداخت مبتنی بر سهام
استاندارد بین المللی IFRS 2 با عنوان “پرداخت مبتنی بر سهام” یکی از استانداردهای مهم و پیچیده در حوزه گزارشگری مالی است که به نحوه حسابداری و افشای معاملاتی می‌پردازد که در آن‌ها واحد تجاری کالاها یا خدمات را در ازای ابزارهای مالکانه خود (مانند سهام یا اختیار سهام) یا مبالغ نقدی مبتنی بر قیمت ابزارهای مالکانه خود دریافت می‌کند. این مقاله با هدف آموزش و ارائه درک جامعی از این استاندارد تهیه شده است و بخش‌های مختلف آن را به تفصیل مورد بررسی قرار می‌دهد.
۱. مقدمه‌ای بر استاندارد بین المللی IFRS 2 : پرداخت مبتنی بر سهام
هدف و اهمیت استاندارد بین المللی IFRS 2
هدف اصلی استاندارد بین المللی IFRS 2 ، تعیین الزامات گزارشگری مالی برای واحدهای تجاری است که معاملات پرداخت مبتنی بر سهام انجام می‌دهند. این استاندارد واحد تجاری را ملزم می‌کند تا آثار چنین معاملاتی را در صورت‌های مالی خود، از جمله هزینه‌های مربوط به اختیار سهام اعطا شده به کارکنان، منعکس کند.1 اهمیت این استاندارد از آنجا ناشی می‌شود که قبل از تدوین آن، بسیاری از اینگونه پرداخت‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که منجر به خروج وجه نقد فوری نمی‌شدند، ممکن بود به طور کامل در صورت‌های مالی شناسایی و اندازه‌گیری نشوند و در نتیجه، هزینه‌ها کمتر از واقع و سود بیشتر از واقع نمایش داده شود. استاندارد بین المللی IFRS 2 با الزام به شناسایی این معاملات، به ارائه تصویر کامل‌تر و شفاف‌تری از عملکرد و وضعیت مالی واحد تجاری کمک می‌کند.
هدف اصلی استاندارد بین المللی IFRS 2 ، تعیین الزامات گزارشگری مالی برای واحدهای تجاری است
پرداخت‌های مبتنی بر سهام به دلایل مختلفی توسط شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پرداخت‌ها می‌توانند منافع کارکنان را با منافع سهامداران همسو سازند، انگیزه‌ای برای ایجاد ثروت بلندمدت برای سهامداران ایجاد کنند و برای شرکت‌هایی که با محدودیت جریان نقدینگی مواجه هستند، ابزار جذابی برای جبران خدمات باشند.1 با این حال، این نوع پرداخت‌ها از دیدگاه سرمایه‌گذاران نیز حائز اهمیت هستند، زیرا می‌توانند منجر به تضعیف ارزش سهام موجود آن‌ها شوند.1 بنابراین، وجود یک استاندارد حسابداری مشخص برای اطمینان از شفافیت و قابلیت مقایسه این معاملات برای تمامی ذینفعان، به‌ویژه سرمایه‌گذاران که نگران تضعیف ارزش سهام و هزینه واقعی جبران خدمات کارکنان هستند، ضروری است. این استاندارد با الزام به شناسایی و افشای جامع، تعادلی بین نیاز شرکت‌ها به ابزارهای انگیزشی و حفاظت از منافع سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند.
پرداخت‌های مبتنی بر سهام به دلایل مختلفی توسط شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استاندارد بین المللی IFRS 2 در سال ۲۰۰۴ معرفی شد و اصول کلی حسابداری آن از آن زمان تا کنون تا حد زیادی بدون تغییر باقی مانده است 1، که این امر نشان‌دهنده ثبات و بنیادین بودن این استاندارد در حسابداری اینگونه معاملات است. یکی از اصول بنیادین IFRS، از جمله IFRS 2، تاکید بر رجحان محتوای اقتصادی بر شکل قانونی معاملات است. IFRS 2 واحد تجاری را ملزم می‌کند تا محتوای اقتصادی پرداخت‌های مبتنی بر سهام را شناسایی کند، حتی اگر این پرداخت‌ها شامل خروج فوری وجه نقد نباشند. این امر با این واقعیت همخوانی دارد که شرکت در ازای دریافت خدمات یا کالاها، ارزشی (به شکل ابزار مالکانه یا تعهد پرداخت وجه نقد مبتنی بر ابزار مالکانه) را واگذار کرده است و بنابراین هزینه‌ای متحمل شده است.1
دامنه کاربرد استاندارد بین المللی IFRS 2
استاندارد بین المللی IFRS 2 زمانی کاربرد دارد که یک شرکت کالاها یا خدمات را در ازای ابزارهای مالکانه خود (مانند سهام یا اختیار سهام) یا مبالغ نقدی که بر اساس قیمت ابزارهای مالکانه آن شرکت تعیین می‌شود، دریافت می‌کند. این کالاها می‌توانند شامل موجودی‌ها، املاک، ماشین‌آلات و تجهیزات، دارایی‌های نامشهود و سایر دارایی‌های غیرمالی باشند. این استاندارد هم برای معاملات با کارکنان و هم برای معاملات با غیرکارکنان (مانند تأمین‌کنندگان کالا و خدمات) کاربرد دارد.
همچنین، استاندارد بین المللی IFRS 2 در مورد پرداخت‌های مبتنی بر سهامی که شامل سایر واحدهای تجاری گروه و تأمین‌کنندگان یا کارکنان آن‌ها می‌شود نیز اعمال می‌گردد. این موضوع به‌ویژه در ساختارهای گروهی شرکت‌ها اهمیت دارد و تضمین می‌کند که محتوای معامله، صرف‌نظر از اینکه کدام واحد تجاری در گروه ابزار مالکانه را منتشر می‌کند یا پرداخت را تسویه می‌کند، شناسایی شود. این رویکرد، یعنی تبعیت حسابداری از محتوای اقتصادی خدمات یا کالاهای ارائه‌شده به گروه توسط کارمند یا تأمین‌کننده، صرف‌نظر از اینکه کدام واحد تجاری در گروه سهام را منتشر می‌کند یا پرداخت را تسویه می‌نماید، بر این نکته تأکید دارد که استاندارد مانع از آن می‌شود که شرکت‌ها با ساختاربندی معاملات، از شناسایی هزینه اجتناب کنند.
موارد زیر از دامنه کاربرد استاندارد بین المللی IFRS 2 مستثنی هستند:
- سهام منتشر شده در ترکیب تجاری (که تحت پوشش IFRS 3 ترکیب‌های تجاری است).1 با این حال، اگر ابزارهای مالکانه به کارکنان واحد تجاری تحصیل‌شده در ازای ادامه خدمت پس از ترکیب اعطا شود، IFRS 2 کاربرد خواهد داشت.
- قراردادهای خرید کالاهایی که در دامنه کاربرد IAS 32 ابزارهای مالی: ارائه، یا IFRS 9 ابزارهای مالی قرار می‌گیرند (مانند قراردادهای خرید کالاهای اساسی که برای کسب سود کوتاه‌مدت نگهداری می‌شوند و نه برای استفاده خود واحد تجاری).
- خرید سهام خزانه یا انتشار حق تقدم خرید سهام که در آن کارکنان به عنوان سهامدار مشارکت می‌کنند و نه به عنوان ارائه‌دهنده خدمت.
- معاملاتی که در آن‌ها ابزارهای مالکانه برای مقاصدی غیر از پرداخت برای کالاها یا خدمات منتقل می‌شوند (مانند هدایای شخصی).
استاندارد بین المللی IFRS 2 فرض می‌کند که اگر ابزارهای مالکانه منتشر شوند، انتظار می‌رود در ازای آن کالاها یا خدماتی دریافت شود، حتی اگر این کالاها یا خدمات به طور خاص قابل شناسایی نباشند.1 این فرض، یک ویژگی ضد اجتناب است. بدون آن، واحدهای تجاری می‌توانستند با ادعای اینکه ابزار مالکانه در ازای منافع مبهم یا غیرقابل اندازه‌گیری منتشر شده است، از شناسایی هزینه اجتناب کنند. این فرض تضمین می‌کند که هزینه انتشار ابزار مالکانه شناسایی شود.
۲. شناخت و اندازه‌گیری معاملات پرداخت مبتنی بر سهام
اصول کلی شناخت
واحد تجاری، کالاها یا خدمات دریافت شده در یک قرارداد پرداخت مبتنی بر سهام را در زمان تحصیل کالاها یا به محض دریافت خدمات، شناسایی می‌کند.2 در ازای کالاها یا خدمات دریافت شده، هزینه‌ای شناسایی می‌شود. ثبت متقابل در دفاتر حسابداری، بسته به اینکه تسویه معامله به صورت نقدی یا با ابزار مالکانه باشد، یا بدهی یا افزایش در حقوق مالکانه خواهد بود.3
برای کالاها، شناخت در تاریخ تحصیل آن‌ها صورت می‌گیرد. اما تعیین زمان دریافت خدمات اغلب دشوارتر است. اگر سهامی منتشر شود که بلافاصله قطعی (vest) می‌شود، فرض بر این است که این سهام در ازای خدمات گذشته ارائه شده و در نتیجه، هزینه باید فوراً شناسایی شود.3 در غیر این صورت، هزینه طی دوره ارائه خدمت یا دوره قطعی شدن شناسایی و مستهلک می‌گردد.4 این رویکرد، تطابق هزینه با دوره‌هایی که از آن منتفع می‌شوند را تضمین می‌کند.
اندازه‌گیری بر مبنای ارزش منصفانه
معاملات پرداخت مبتنی بر سهام به ارزش منصفانه کالاها یا خدمات دریافت شده اندازه‌گیری می‌شوند، مگر اینکه این ارزش منصفانه به طور قابل اتکایی قابل اندازه‌گیری نباشد. ارزش منصفانه، مبنای اصلی اندازه‌گیری است و هدف آن انعکاس ارزش اقتصادی مبادله شده است.
اگر ارزش منصفانه کالاها یا خدمات به طور قابل اتکایی قابل اندازه‌گیری نباشد (که برای معاملات با غیرکارکنان، یک فرض قابل رد است)، اندازه‌گیری با رجوع به ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه اعطا شده انجام می‌شود.
برای معاملات با کارکنان، معمولاً امکان اندازه‌گیری قابل اتکای خدمات دریافت شده برای اجزای خاصی از بسته جبران خدمات آن‌ها وجود ندارد. بنابراین، خدمات کارکنان با رجوع به ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه اعطا شده در تاریخ اعطا اندازه‌گیری می‌شود.این قاعده، یک راه حل عملی برای یک مشکل اندازه‌گیری است که در غیر این صورت حل آن دشوار بود. اولویت دادن به قابلیت شناسایی و ثبات رویه بر اندازه‌گیری مستقیم خدمات که بالقوه غیرقابل اتکاست، نشان‌دهنده یک رویکرد عمل‌گرایانه است. ارزش‌گذاری مستقیم خدمات اضافی که یک کارمند صرفاً در ازای یک اختیار سهام ارائه می‌دهد، بسیار قضاوتی و اغلب غیرممکن است. با الزام به استفاده از ارزش منصفانه ابزار اعطا شده، استاندارد بین المللی IFRS 2 مبنای اندازه‌گیری عینی‌تر و با ثبات‌تری را فراهم می‌کند.
ارزش منصفانه در استاندارد بین المللی IFRS 2 چنین تعریف شده است: “مبلغی که در ازای آن می‌توان یک دارایی را مبادله، یک بدهی را تسویه، یا یک ابزار مالکانه اعطا شده را بین طرفین آگاه و مایل در یک معامله حقیقی مبادله کرد. از آنجا که این تعریف با تعریف مندرج در IFRS 13 ارزش منصفانه متفاوت است، رهنمودهای خاص IFRS 2 باید تبعیت شوند.
تاریخ اعطا (Grant Date) و اهمیت آن
تاریخ اعطا، تاریخی است که در آن واحد تجاری و طرف دیگر (مانند کارمند) در مورد یک قرارداد پرداخت مبتنی بر سهام توافق می‌کنند و هر دو طرف درک مشترکی از شرایط و ضوابط قرارداد دارند.
تصویب‌های لازم نیز باید در این تاریخ اخذ شده باشد. تاریخ اعطا بسیار حیاتی است، زیرا تاریخ اندازه‌گیری ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه در معاملات تسویه‌شونده با ابزار مالکانه با کارکنان است.
برای معاملات تسویه‌شونده با ابزار مالکانه با کارکنان، ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه در تاریخ اعطا اندازه‌گیری می‌شود. برای معاملات تسویه‌شونده با وجه نقد، این تاریخ، زمانی است که ارزش منصفانه بدهی برای اولین بار اندازه‌گیری می‌شود. برای معاملات تسویه‌شونده با ابزار مالکانه که به کارکنان اعطا می‌شود، ارزش منصفانه تاریخ اعطا “تثبیت” می‌شود و متعاقباً برای تغییرات در ارزش منصفانه ابزار مالکانه تجدید اندازه‌گیری نمی‌شود (اگرچه برای شرایط قطعی شدن تعدیل می‌شود).
این موضوع تضاد آشکاری با نحوه برخورد با پاداش‌های تسویه‌شونده با وجه نقد دارد. این “تثبیت” ارزش، قابلیت پیش‌بینی را برای شناسایی هزینه برای پاداش‌های تسویه‌شونده با ابزار مالکانه، پس از تعیین ارزش منصفانه تاریخ اعطا، فراهم می‌کند. هزینه اقتصادی برای شرکت، از دیدگاه حسابداری برای این نوع پاداش، در روزی که به پاداش متعهد می‌شود، تعیین می‌گردد.
اگر تاریخ اعطا پس از شروع ارائه خدمات باشد، واحد تجاری باید ارزش منصفانه پاداش را در تاریخ اعطا برای خدماتی که بین تاریخ شروع ارائه خدمات و تاریخ اعطا دریافت شده است، برآورد کند. این امر تضمین می‌کند که خدمات در صورتی که تأخیری در رسمی شدن اعطا وجود داشته باشد، بدون ثبت باقی نمانند.
۳. معاملات پرداخت مبتنی بر سهام تسویه‌شونده با ابزار مالکانه (Equity-Settled Share-based Payment Transactions)
تعریف و ویژگی‌ها
معامله تسویه‌شونده با ابزار مالکانه، معامله‌ای است که در آن واحد تجاری کالاها یا خدمات را به عنوان مابه‌ازای ابزارهای مالکانه خود دریافت می‌کند، یا کالاها یا خدمات را دریافت می‌کند اما هیچ تعهدی برای تسویه معامله ندارد.7 بخش “هیچ تعهدی برای تسویه ندارد” اغلب به مواردی اشاره دارد که شرکت مادر ابزارهای مالکانه را به کارکنان شرکت فرعی اعطا می‌کند.
نحوه حسابداری (شناخت هزینه و افزایش در حقوق مالکانه)
در اینگونه معاملات، واحد تجاری افزایش در حقوق مالکانه و کالاها یا خدمات متناظر دریافت شده (که به عنوان هزینه شناسایی می‌شود) را شناسایی می‌کند. هزینه طی دوره قطعی شدن شناسایی و مستهلک می‌شود.
اندازه‌گیری (معاملات با کارکنان و غیرکارکنان)
- معاملات با کارکنان: به ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه اعطا شده در تاریخ اعطا اندازه‌گیری می‌شود.
- معاملات با غیرکارکنان: به ارزش منصفانه کالاها یا خدمات دریافت شده در تاریخ دریافت اندازه‌گیری می‌شود. اگر این ارزش به طور قابل اتکایی قابل اندازه‌گیری نباشد (که یک فرض قابل رد است)، آنگاه به ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه اعطا شده اندازه‌گیری می‌شود.2 این تفاوت در کانون اندازه‌گیری (ابزار در مقابل کالا/خدمات) و زمان‌بندی برای کارکنان در مقابل غیرکارکنان را برجسته می‌کند.
شرایط واگذاری (Vesting Conditions)
شرایط واگذاری تعیین می‌کنند که آیا واحد تجاری خدماتی را دریافت می‌کند که طرف مقابل را مستحق دریافت پرداخت مبتنی بر سهام می‌کند یا خیر.2 دوره قطعی شدن، دوره‌ای است که طی آن تمام شرایط واگذاری مشخص شده در یک قرارداد پرداخت مبتنی بر سهام باید احراز شود.2 شرایط واگذاری بسیار مهم هستند زیرا بر شناسایی و زمان‌بندی هزینه تأثیر می‌گذارند.
استاندارد بین المللی IFRS 2 بین شرایط خدمتی و شرایط عملکردی (که ذاتاً شامل یک شرط خدمتی نیز هستند) تمایز قائل می‌شود.
شرایط خدمتی (Service Conditions):
ایجاب می‌کند که طرف مقابل دوره خدمتی مشخصی را تکمیل کند.2 از نظر حسابداری، این شرایط با تعدیل تعداد ابزارهای مالکانه‌ای که در اندازه‌گیری مبلغ معامله لحاظ می‌شوند، در نظر گرفته می‌شوند، به طوری که در نهایت، مبلغ شناسایی شده برای خدمات دریافت شده، مبتنی بر تعداد ابزارهای مالکانه‌ای باشد که نهایتاً قطعی می‌شوند.
شرایط عملکردی (Performance Conditions):
علاوه بر تکمیل دوره خدمتی، مستلزم دستیابی به اهداف عملکردی مشخصی نیز هستند.
شرایط عملکردی بازاری (Market Conditions):
هدف عملکردی با رجوع به قیمت ابزارهای مالکانه واحد تجاری تعریف می‌شود (مانند دستیابی به قیمت معین سهام یا ارزش ذاتی مشخص). از نظر حسابداری، این شرایط هنگام برآورد ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه در تاریخ اعطا در نظر گرفته می‌شوند. تعدیل بعدی در تعداد ابزارهایی که انتظار می‌رود قطعی شوند، در صورتی که شرط بازاری محقق نشود (به شرط احراز شرط خدمتی)، انجام نمی‌شود. هزینه شناسایی می‌شود اگر خدمات ارائه شده باشد، حتی اگر شرط بازاری محقق نشود.5
شرایط عملکردی غیربازاری (Non-Market Conditions):
هدف عملکردی با رجوع به عملیات یا فعالیت‌های خود واحد تجاری تعریف می‌شود (مانند دستیابی به سود معین، رشد فروش، یا تکمیل یک پروژه). از نظر حسابداری، این شرایط هنگام برآورد ارزش منصفانه تاریخ اعطا در نظر گرفته نمی‌شوند. در عوض، با تعدیل تعداد ابزارهای مالکانه‌ای که انتظار می‌رود قطعی شوند، لحاظ می‌گردند. برآورد تعداد ابزارهایی که انتظار می‌رود قطعی شوند، طی دوره قطعی شدن تجدیدنظر می‌شود.
نحوه برخورد نامتقارن با شرایط عملکردی بازاری در مقابل غیربازاری قابل توجه است. شرایط بازاری در ارزش منصفانه تاریخ اعطا لحاظ می‌شوند و هزینه تا زمانی که خدمات ارائه شود، شناسایی می‌گردد، صرف‌نظر از اینکه شرط بازاری محقق شود یا خیر. اما شرایط غیربازاری، بر تعداد سهامی که قطعی تلقی می‌شوند و در نتیجه بر هزینه انباشته تأثیر می‌گذارند. این رویکرد منعکس‌کننده این ایده است که شرایط بازاری خارج از کنترل مستقیم کارکنان (فراتر از خدمات آن‌ها) هستند، در حالی که شرایط غیربازاری بیشتر تحت تأثیر عملکرد مستقیم آن‌ها قرار دارند.
همچنین، الزام به تجدیدنظر در برآورد ابزارهای مالکانه‌ای که انتظار می‌رود شرایط خدمتی و عملکردی غیربازاری را احراز کنند ، بدین معناست که هزینه دوره‌ای می‌تواند بر اساس انتظارات متغیر از دستیابی به این اهداف غیربازاری، نوسان داشته باشد. این امر سطحی از عدم قطعیت برآورد و نوسان بالقوه در شناسایی هزینه را طی دوره قطعی شدن ایجاد می‌کند.
- شرایط غیر واگذاری (Non-Vesting Conditions): شرایطی غیر از شرایط خدمتی یا عملکردی هستند. از نظر حسابداری، این شرایط هنگام برآورد ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه در تاریخ اعطا در نظر گرفته می‌شوند. تسویه حساب بعدی در صورتی که شرط محقق نشود، انجام نمی‌گیرد. اگر پاداشی به دلیل عدم احراز یک شرط غیر واگذاری، قطعی نشود، به عنوان ابطال تلقی می‌گردد.
۴. معاملات پرداخت مبتنی بر سهام تسویه‌شونده با وجه نقد (Cash-Settled Share-based Payment Transactions)
تعریف و ویژگی‌ها
در معاملات پرداخت مبتنی بر سهام تسویه‌شونده با وجه نقد، واحد تجاری کالاها یا خدمات را با تحمل بدهی برای انتقال وجه نقد یا سایر دارایی‌ها به تأمین‌کننده آن کالاها یا خدمات تحصیل می‌کند، به طوری که مبالغ آن مبتنی بر قیمت (یا ارزش) ابزارهای مالکانه واحد تجاری (مانند حق افزایش ارزش سهام – SARs، یا سهام مجازی) است. نکته کلیدی در اینجا، تعهد به پرداخت وجه نقد است، اما مبلغ آن به قیمت سهام مرتبط است.
نحوه حسابداری (شناخت بدهی و هزینه)
واحد تجاری یک بدهی و کالاها یا خدمات متناظر (که به عنوان هزینه شناسایی می‌شود) را شناسایی می‌کند. هزینه، وجه نقد پرداخت شده توسط شرکت یا هزینه تعهدی شناسایی شده است.
اندازه‌گیری اولیه و تجدید اندازه‌گیری‌های بعدی
بدهی در ابتدا به ارزش منصفانه در تاریخ اعطا (یا تاریخ اندازه‌گیری) اندازه‌گیری می‌شود.تا زمانی که بدهی تسویه شود، در پایان هر دوره گزارشگری و در تاریخ تسویه، به ارزش منصفانه تجدید اندازه‌گیری می‌شود.تغییرات در ارزش منصفانه در سود یا زیان دوره شناسایی می‌شود.5 این یک تفاوت اساسی با معاملات تسویه‌شونده با ابزار مالکانه است. بدهی (و در نتیجه هزینه) تا زمان تسویه با قیمت سهام نوسان می‌کند و منجر به نوسان بالقوه در سود و زیان می‌شود. به عنوان مثال، اگر ۳۰۰ حق به ۵۰۰ کارمند اعطا شود و انتظار رود ۸۰٪ آن‌ها قطعی شوند، و ارزش منصفانه هر حق ۱۵ دلار باشد و دوره قطعی شدن سال باشد، هزینه سال اول $۹۰۰,۰۰۰ (۳۰۰ × ۵۰۰ × ۸۰٪ × ۱۵ × ۱/۲) خواهد بود و بدهی معادل آن نیز شناسایی می‌شود.
الزام به تجدید اندازه‌گیری بدهی‌های تسویه‌شونده
الزام به تجدید اندازه‌گیری بدهی‌های تسویه‌شونده با وجه نقد به ارزش منصفانه در هر تاریخ گزارشگری ، سود و زیان واحد تجاری را مستقیماً به عملکرد قیمت سهام آن (یا ارزش ابزار مالکانه پایه) مرتبط می‌کند. این امر می‌تواند منجر به نوسانات قابل توجهی در هزینه‌های گزارش شده شود که ممکن است مستقیماً به عملکرد عملیاتی اصلی یا خدمات دریافت شده در آن دوره خاص مربوط نباشد. اگر قیمت سهام افزایش یابد، بدهی افزایش می‌یابد و هزینه اضافی در سود و زیان شناسایی می‌شود. اگر کاهش یابد، بدهی و هزینه کاهش می‌یابد. این برخلاف تسویه‌شونده با ابزار مالکانه است که ارزش منصفانه تاریخ اعطا مبنای هزینه طی دوره قطعی شدن است. این امر باعث می‌شود پاداش‌های تسویه‌شونده با وجه نقد از منظر ثبات سود و زیان، جذابیت کمتری داشته باشند.
این نحوه برخورد با پاداش‌های تسویه‌شونده با وجه نقد به عنوان بدهی‌هایی که تجدید اندازه‌گیری می‌شوند، با تعریف بدهی در چارچوب مفهومی مطابقت دارد – یعنی یک تعهد فعلی برای انتقال منابع اقتصادی (وجه نقد) در نتیجه رویدادهای گذشته، که مبلغ آن نامشخص است اما به قیمت‌های آتی سهام مرتبط است.
۵. معاملات پرداخت مبتنی بر سهام با حق انتخاب نحوه تسویه
زمانی که طرف مقابل (کارمند/تأمین‌کننده) حق انتخاب دارد
در این حالت، واحد تجاری یک ابزار مالی ترکیبی اعطا کرده است که شامل یک جزء بدهی (حق طرف مقابل برای تقاضای وجه نقد) و یک جزء مالکانه (حق طرف مقابل برای تقاضای ابزارهای مالکانه) است.
واحد تجاری هر جزء را به طور جداگانه حسابداری می‌کند.این موضوع پیچیده است زیرا واحد تجاری هم با یک بدهی بالقوه و هم با انتشار بالقوه سهام مواجه است. جزء مالکانه به عنوان تفاوت بین ارزش منصفانه ابزار ترکیبی و ارزش منصفانه جزء بدهی (گزینه نقدی) در تاریخ اعطا اندازه‌گیری می‌شود.
جزء بدهی مانند یک پاداش تسویه‌شونده با وجه نقد (تجدید اندازه‌گیری می‌شود) و جزء مالکانه مانند یک پاداش تسویه‌شونده با ابزار مالکانه (تجدید اندازه‌گیری نمی‌شود) حسابداری می‌شود.
این رویکرد دوگانه، ماهیت دوگانه تعهد واحد تجاری را به درستی منعکس می‌کند، زیرا طرف مقابل قدرت انتخاب دارد و می‌تواند وجه نقد (ایجاد بدهی برای واحد تجاری) یا سهام (منجر به تضعیف حقوق صاحبان سهام) را مطالبه کند.
زمانی که واحد تجاری حق انتخاب دارد
واحد تجاری تعیین می‌کند که آیا تعهد فعلی برای تسویه به صورت نقدی دارد یا خیر.
- اگر تعهد فعلی برای تسویه به صورت نقدی وجود داشته باشد (مثلاً، انتخاب تسویه با ابزار مالکانه فاقد محتوای تجاری باشد، رویه گذشته واحد تجاری تسویه نقدی بوده، یا واحد تجاری از نظر قانونی از انتشار سهام منع شده باشد)، معامله به عنوان تسویه‌شونده با وجه نقد حسابداری می‌شود.
- در غیر این صورت، به عنوان تسویه‌شونده با ابزار مالکانه حسابداری می‌شود.
معیارهای “محتوای تجاری” و “رویه گذشته” در اینجا کلیدی هستند و بر اقدام احتمالی واحد تجاری تمرکز دارند. حتی اگر قرارداد اجازه تسویه با ابزار مالکانه را بدهد، اگر رویه گذشته یا سایر عوامل (مانند عدم وجود محتوای تجاری برای انتخاب ابزار مالکانه) نشان‌دهنده تعهد مؤثر برای پرداخت وجه نقد باشد، معامله به عنوان تسویه‌شونده با وجه نقد تلقی می‌شود. این امر مانع از آن می‌شود که واحدهای تجاری صرفاً با گنجاندن یک گزینه تسویه با ابزار مالکانه غیرمحتوایی، از حسابداری بدهی اجتناب کنند.
مقررات تسویه احتمالی
اگر تسویه به وقوع یا عدم وقوع یک رویداد احتمالی که خارج از کنترل واحد تجاری یا طرف مقابل است، بستگی داشته باشد (مثلاً تسویه نقدی در صورت وقوع چنین رویدادی الزامی شود)، معامله تنها در صورتی به عنوان تسویه‌شونده با وجه نقد طبقه‌بندی می‌شود که وقوع رویداد احتمالی، محتمل باشد. واحد تجاری احتمالات را در هر تاریخ گزارشگری مجدداً ارزیابی می‌کند. این امر ارزیابی احتمال را، مشابه با استاندارد IAS 37 ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی، وارد طبقه‌بندی می‌کند.
۶. اندازه‌گیری ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه اعطاشده
اصول کلی برآورد ارزش منصفانه
ارزش منصفانه باید تا حد امکان مبتنی بر قیمت بازار باشد. اگر ابزارهای مالکانه در بازار فعالی معامله نشوند (که برای اختیار معامله‌ها رایج است)، از فنون ارزش‌گذاری (مانند مدل‌های قیمت‌گذاری اختیار معامله) استفاده می‌شود.3 IFRS 2 مدل قیمت‌گذاری خاصی را تجویز نمی‌کند، اما عواملی را که باید در نظر گرفته شوند، تشریح می‌کند. استفاده از “ارزش ذاتی” تنها در صورتی مجاز است که ارزش منصفانه به طور قابل اتکایی قابل برآورد نباشد (که نادر است).
استفاده از مدل‌های قیمت‌گذاری اختیار معامله (مانند بلک-شولز، دوجمله‌ای)
مدل‌های بلک-شولز و دوجمله‌ای از جمله مدل‌های رایج هستند. با این حال، مدل بلک-شولز ممکن است نتواند برخی ویژگی‌های خاص اختیار معامله‌های کارکنان، مانند امکان اعمال زودهنگام یا تغییر در نوسان مورد انتظار طی عمر اختیار معامله را در نظر بگیرد.بنابراین، ممکن است مدل‌های انعطاف‌پذیرتر مناسب‌تر باشند.رهنمودهای استاندارد بین المللی IFRS 2 در مورد عواملی که باید در نظر گرفته شوند و بحث در مورد محدودیت‌های بلک-شولز برای اختیار معامله‌های کارکنان، به طور ضمنی واحد تجاری را به سمت مدل‌هایی سوق می‌دهد که بتوانند ویژگی‌هایی مانند اعمال زودهنگام و شرایط قطعی شدن را بهتر مدیریت کنند. این یک رویکرد عمل‌گرایانه است که اذعان دارد یک مدل واحد برای تمام طرح‌های متنوع اختیار معامله مناسب نیست.
ورودی‌های کلیدی مدل‌های قیمت‌گذاری اختیار معامله
ارزش منصفانه حاصل از مدل‌های قیمت‌گذاری اختیار معامله به شدت به مفروضات ورودی، به‌ویژه نوسان مورد انتظار و عمر مورد انتظار، حساس است.10 از آنجا که استاندارد بین المللی IFRS 2 انعطاف‌پذیری در انتخاب مدل را مجاز می‌داند اما در نظر گرفتن این عوامل را الزامی می‌کند، کیفیت و توجیه این مفروضات برای دستیابی به ارزش منصفانه قابل اتکا بسیار مهم است. این امر بار قابل توجهی را بر مدیریت برای انجام و پشتیبانی از این برآوردها تحمیل می‌کند. جدول زیر ورودی‌های کلیدی این مدل‌ها را طبق IFRS 2 خلاصه می‌کند:
جدول ۱: ورودی‌های کلیدی مدل‌های قیمت‌گذاری اختیار معامله طبق IFRS 2
| ورودی (Input) | تشریح (Description) | ملاحظات خاص برای IFRS 2 (Specific Considerations for IFRS 2) |
| قیمت اعمال اختیار معامله (Exercise price) | قیمتی که دارنده اختیار معامله می‌تواند سهام پایه را با آن خریداری کند. | باید در مدل لحاظ شود. |
| عمر اختیار معامله (Life of the option) | دوره زمانی باقیمانده تا انقضای اختیار معامله. | برای اختیار معامله‌های کارکنان، ممکن است عمر مورد انتظار (expected life) به دلیل امکان اعمال زودهنگام، متفاوت از عمر قراردادی باشد. |
| قیمت جاری سهام پایه (Current price of underlying shares) | قیمت بازار فعلی سهامی که اختیار معامله بر اساس آن است. | یک ورودی مستقیم است. |
| نوسان مورد انتظار در قیمت سهم (Expected volatility) | معیاری از نوسانات مورد انتظار در قیمت سهام پایه طی عمر اختیار معامله. | برآورد آن، به‌ویژه برای شرکت‌های غیربورسی، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. باید منعکس‌کننده انتظارات بازار باشد. |
| سود تقسیمی مورد انتظار سهام (Expected dividends) | سودهای تقسیمی که انتظار می‌رود طی عمر اختیار معامله پرداخت شود. | سود تقسیمی معمولاً ارزش اختیار معامله خرید را کاهش می‌دهد. |
| نرخ بهره بدون ریسک (Risk-free interest rate) | نرخ بازده نظری یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک طی عمر اختیار معامله. | معمولاً بر اساس اوراق قرضه دولتی با سررسید مشابه تعیین می‌شود. |
| سایر عوامل برای اختیار معامله کارکنان | شامل دوره قطعی شدن، قابلیت ابطال، امکان اعمال زودهنگام، و عدم قابلیت انتقال. | این عوامل معمولاً ارزش اختیار معامله را نسبت به یک اختیار معامله استاندارد قابل معامله کاهش می‌دهند و باید در مدل ارزش‌گذاری یا از طریق تعدیلات در نظر گرفته شوند.10 |
اندازه‌گیری ارزش منصفانه (ادامه)
حداقل عواملی که تمام مدل‌های قیمت‌گذاری اختیار معامله باید در نظر بگیرند عبارتند از: قیمت اعمال اختیار معامله، عمر اختیار معامله، قیمت جاری سهام پایه، نوسان مورد انتظار در قیمت سهم، سود تقسیمی مورد انتظار سهام (در صورت وجود)، و نرخ بهره بدون ریسک در طول عمر اختیار معامله.10 عوامل دیگری که فعالان آگاه و مایل بازار برای تعیین قیمت در نظر می‌گیرند نیز باید لحاظ شوند.
۷. تعدیل، ابطال و تسویه قراردادهای پرداخت مبتنی بر سهام
یک اصل کلی در این زمینه آن است که واحد تجاری باید حداقل، ارزش خدمات دریافت شده را که به ارزش منصفانه تاریخ اعطای ابزارهای مالکانه اندازه‌گیری شده است، شناسایی کند، مگر اینکه آن ابزارها به دلیل عدم احراز شرط خدمتی یا شرط عملکردی غیربازاری قطعی نشوند. این اصل صرف‌نظر از اینکه تعدیل یا ابطالی صورت گرفته باشد، اعمال می‌شود.این اصل “کفایت” مانع از آن می‌شود که واحدهای تجاری با تعدیل یا ابطال بعدی یک پاداش، از شناسایی هزینه‌هایی که قبلاً متحمل شده‌اند یا خدماتی که دریافت کرده‌اند، اجتناب کنند. اساساً، واحد تجاری عموماً نمی‌تواند هزینه‌ای را که در تاریخ اعطا متعهد شده است (برای خدماتی که انتظار می‌رود دریافت کند)، کاهش دهد، حتی اگر بعداً پاداش را کم‌جاذبه‌تر کند یا آن را لغو نماید (مگر اینکه لغو به منزله عدم احراز شرایط توسط کارمند باشد).
تعدیل‌هایی که ارزش منصفانه کل را افزایش می‌دهد یا به نفع کارکنان هستند
واحد تجاری باید آثار تعدیلاتی را که کل ارزش منصفانه یک قرارداد پرداخت مبتنی بر سهام را افزایش می‌دهد یا به طریق دیگری به نفع کارمند است (مانند کاهش قیمت اعمال، اعطای اختیار معامله‌های اضافی، کاهش دوره خدمتی، یا تسهیل شرایط عملکردی غیربازاری) شناسایی کند.
از نظر حسابداری، واحد تجاری ارزش منصفانه اضافی اعطا شده (تفاوت بین ارزش منصفانه پاداش تعدیل شده و پاداش اصلی، که هر دو در تاریخ تعدیل اندازه‌گیری می‌شوند، یا ارزش منصفانه ابزارهای اضافی) را شناسایی می‌کند. این ارزش اضافی طی دوره زمانی از تاریخ تعدیل تا تاریخ قطعی شدن ابزارهای تعدیل شده، شناسایی و مستهلک می‌شود. اگر تعدیل پس از دوره قطعی شدن رخ دهد، ارزش اضافی فوراً شناسایی می‌شود، یا اگر کارمند ملزم به تکمیل دوره خدمتی اضافی قبل از استحقاق بدون قید و شرط به ابزارهای تعدیل شده باشد، طی آن دوره خدمتی اضافی شناسایی می‌گردد.12 این امر تضمین می‌کند که هرگونه منفعت اضافی اعطا شده به کارکنان به عنوان هزینه شناسایی شود و منعکس‌کننده هزینه افزایش‌یافته برای واحد تجاری باشد.
سایر تعدیل‌ها (تعدیل‌هایی که به نفع کارکنان نیستند یا ارزش منصفانه را کاهش می‌دهد)
اگر تعدیلی به نفع کارمند نباشد (مثلاً قیمت اعمال را افزایش دهد یا تعداد ابزارها را کاهش دهد)، واحد تجاری به حسابداری ارزش منصفانه اصلی تاریخ اعطا ادامه می‌دهد، گویی که تعدیل رخ نداده است، مگر اینکه تعدیل به منزله ابطال بخشی یا تمام پاداش باشد. هزینه اصلی کاهش نمی‌یابد.
ابطال و تسویه
اگر یک پاداش طی دوره قطعی شدن لغو یا تسویه شود (به غیر از مواردی که به دلیل عدم احراز شرایط قطعی شدن باشد):
- این امر به عنوان تسریع در قطعی شدن تلقی می‌شود: مبلغی که در غیر این صورت برای خدمات دریافت شده طی باقیمانده دوره قطعی شدن شناسایی می‌شد، فوراً شناسایی می‌شود.
- هرگونه پرداخت انجام شده در زمان ابطال، به عنوان بازخرید یک منفعت مالکانه‌ای تلقی می‌شود (از حقوق مالکانه کسر می‌شود)، مگر اینکه پرداخت از ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه در تاریخ بازخرید تجاوز کند. مازاد به عنوان هزینه شناسایی می‌شود.
- اگر ابزارهای مالکانه جدیدی اعطا شوند و به عنوان جایگزین ابزارهای لغو شده شناسایی گردند، این امر به عنوان تعدیل اعطای اولیه تلقی می‌شود.
تغییر طبقه‌بندی تسویه
ممکن است طبقه‌بندی تسویه یک قرارداد پرداخت مبتنی بر سهام تغییر کند، برای مثال، یک پاداش تسویه‌شونده با ابزار مالکانه به تسویه‌شونده با وجه نقد تبدیل شود یا بالعکس.
- تسویه‌شونده با وجه نقد به تسویه‌شونده با ابزار مالکانه: بدهی شناسایی‌شده قطع شناسایی می‌شود. ابزارهای مالکانه به ارزش منصفانه در تاریخ تعدیل تا میزانی که خدمات ارائه شده است، شناسایی می‌شوند. تفاوت بین مبلغ دفتری بدهی و حقوق مالکانه شناسایی شده، فوراً در سود یا زیان شناسایی می‌شود.
- تسویه‌شونده با ابزار مالکانه به تسویه‌شونده با وجه نقد: جزء مالکانه اولیه قطع شناسایی می‌شود. بدهی به ارزش منصفانه در تاریخ تعدیل برای خدمات ارائه شده شناسایی می‌شود. تفاوت در سود یا زیان شناسایی می‌شود. بدهی متعاقباً تجدید اندازه‌گیری می‌شود.
۸. الزامات افشا (بندهای ۴۴ تا ۵۲ استاندارد بین المللی IFRS 2)
هدف از افشا در استاندارد بین المللی IFRS 2
هدف از الزامات افشا در استاندارد بین المللی IFRS 2 این است که استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی را قادر سازد تا موارد زیر را درک کنند (بند ۴۴ استاندارد IFRS 2) 15:
- ماهیت و میزان قراردادهای پرداخت مبتنی بر سهامی که طی دوره وجود داشته‌اند.
- چگونگی تعیین ارزش منصفانه کالاها یا خدمات دریافت شده، یا ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه اعطا شده طی دوره.
- تأثیر معاملات پرداخت مبتنی بر سهام بر سود یا زیان واحد تجاری برای دوره و بر وضعیت مالی آن.
این هدف کلی، راهنمای تمامی الزامات افشای خاص است. علاوه بر الزامات خاص، اصل کلی مندرج در بند ۴۴ (و همچنین بند ۵۰ که به عنوان یک الزام “جامع” تلقی می‌شود 16) بدین معناست که واحدهای تجاری باید فراتر از یک چک‌لیست صرف فکر کنند. اگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد یا پیچیده‌ای در یک قرارداد وجود داشته باشد، حتی اگر به صراحت در لیست الزامات ذکر نشده باشد، باید توضیح داده شوند.
اطلاعات مربوط به ماهیت و میزان قراردادهای پرداخت مبتنی بر سهام (بند ۴۵)
واحد تجاری باید اطلاعاتی را افشا کند که استفاده‌کنندگان را قادر به درک ماهیت و میزان قراردادهای پرداخت مبتنی بر سهام موجود طی دوره نماید. این افشا شامل موارد زیر است 9:
- شرح هر نوع قرارداد پرداخت مبتنی بر سهام موجود در پایان دوره، شامل شرایط و ضوابط عمومی هر قرارداد، مانند الزامات قطعی شدن، حداکثر عمر اختیار معامله‌های اعطا شده، و روش تسویه (مثلاً نقدی یا با ابزار مالکانه).
- تعداد و میانگین موزون قیمت اعمال اختیار معامله‌ها برای هر یک از گروه‌های زیر:
- موجود در ابتدای دوره.
- اعطا شده طی دوره.
- از دست رفته (forfeited) طی دوره.
- اعمال شده طی دوره.
- منقضی شده طی دوره.
- موجود در پایان دوره.
- برای اختیار معامله‌هایی که طی دوره اعمال شده‌اند، میانگین موزون قیمت سهام در تاریخ اعمال.
- برای اختیار معامله‌های موجود در پایان دوره، دامنه قیمت‌های اعمال و میانگین موزون عمر قراردادی باقیمانده.
اطلاعات مربوط به نحوه تعیین ارزش منصفانه (بندهای ۴۶ و ۴۷)
واحد تجاری باید اطلاعاتی را افشا کند که استفاده‌کنندگان را قادر به درک چگونگی تعیین ارزش منصفانه کالاها یا خدمات دریافت شده یا ارزش منصفانه ابزارهای مالکانه اعطا شده طی دوره نماید. این افشا، با توجه به برآوردهای قابل توجه در اندازه‌گیری ارزش منصفانه (به‌ویژه ورودی‌هایی مانند نوسان‌پذیری)، برای استفاده‌کنندگان جهت درک قضاوت‌های انجام شده توسط مدیریت و ارزیابی تأثیر بالقوه آن‌ها بر صورت‌های مالی، بسیار حیاتی است.
- برای ابزارهای مالکانه اعطا شده طی دوره، میانگین موزون ارزش منصفانه در تاریخ اندازه‌گیری و اطلاعاتی درباره چگونگی اندازه‌گیری آن ارزش منصفانه، شامل]:
- در صورتی که ارزش منصفانه با رجوع به قیمت بازار یک ابزار قابل معامله اندازه‌گیری نشده باشد: مدل قیمت‌گذاری اختیار معامله مورد استفاده و ورودی‌های آن مدل، شامل میانگین موزون قیمت سهام، قیمت اعمال، نوسان مورد انتظار، عمر اختیار معامله، سود تقسیمی مورد انتظار، نرخ بهره بدون ریسک، و هرگونه سایر ورودی‌های مدل، از جمله روش مورد استفاده و مفروضات انجام شده برای لحاظ کردن آثار مورد انتظار اعمال زودهنگام.
- چگونگی لحاظ شدن سایر ویژگی‌های ابزار مالکانه اعطا شده (مانند شرایط بازاری) در اندازه‌گیری ارزش منصفانه.
- اگر ارزش منصفانه کالاها یا خدمات دریافت شده به عنوان مابه‌ازای ابزارهای مالکانه واحد تجاری به طور مستقیم اندازه‌گیری شده باشد، اطلاعاتی درباره چگونگی تعیین آن ارزش منصفانه (مثلاً آیا ارزش منصفانه با رجوع به قیمت‌های بازار برای آن کالاها یا خدمات اندازه‌گیری شده است).
اطلاعات مربوط به تأثیر معاملات پرداخت مبتنی بر سهام بر سود یا زیان و وضعیت مالی (بندهای ۴۸ تا ۵۰)
واحد تجاری باید اطلاعاتی را افشا کند که استفاده‌کنندگان را قادر به درک تأثیر معاملات پرداخت مبتنی بر سهام بر سود یا زیان واحد تجاری برای دوره و بر وضعیت مالی آن نماید.
- طبق بند ۵۰ استاندارد، واحد تجاری باید موارد زیر را افشا کند 9:
- کل هزینه شناسایی شده در سود یا زیان برای دوره که ناشی از معاملات پرداخت مبتنی بر سهام است و در آن، کالاها یا خدماتی که به عنوان مابه‌ازای ابزارهای مالکانه دریافت شده‌اند، به طور مستقیم به عنوان هزینه شناسایی شده‌اند، شامل کل هزینه‌ای که تنها از معاملاتی ناشی می‌شود که به عنوان معاملات پرداخت مبتنی بر سهام تسویه‌شونده با ابزار مالکانه حسابداری شده‌اند.
- کل مبلغ دفتری در پایان دوره برای بدهی‌های ناشی از معاملات پرداخت مبتنی بر سهام.
- کل ارزش ذاتی در پایان دوره برای بدهی‌هایی که حق طرف مقابل برای دریافت وجه نقد (یا سایر دارایی‌ها) تا پایان دوره قطعی شده است (مثلاً برای حق افزایش ارزش سهام قطعی شده).
سایر موارد افشا (بندهای ۵۱ و ۵۲)
- اگر واحد تجاری طی دوره، شرایط و ضوابط یک قرارداد پرداخت مبتنی بر سهام را تعدیل کرده باشد، باید توضیحی از آن تعدیلات، ارزش منصفانه اضافی شناسایی شده (در صورت وجود)، و اطلاعاتی درباره چگونگی اندازه‌گیری آن ارزش منصفانه اضافی را افشا کند.
- واحد تجاری باید هرگونه اطلاعات دیگری را که برای قادر ساختن استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی به درک ماهیت و میزان قراردادهای پرداخت مبتنی بر سهام موجود طی دوره ضروری است، افشا نماید.
جدول زیر خلاصه‌ای از الزامات کلیدی افشا طبق بندهای ۴۴ تا ۵۲ استاندارد بین المللی IFRS 2 را ارائه می‌دهد:
جدول ۲: چک‌لیست خلاصه الزامات افشا طبق استاندارد بین المللی IFRS 2 (بندهای ۴۴-۵۲)
| بند استاندارد (Standard Paragraph) | موضوع افشا (Disclosure Topic) | شرح مختصر (Brief Description) |
| ۴۴ | هدف کلی افشا | قادر ساختن استفاده‌کنندگان به درک ماهیت، میزان، نحوه تعیین ارزش منصفانه، و تأثیر مالی معاملات پرداخت مبتنی بر سهام. |
| ۴۵ | ماهیت و میزان قراردادها | شرح قراردادها، تعداد و میانگین موزون قیمت اعمال اختیار معامله‌ها (تغییرات طی دوره و مانده‌ها)، اطلاعات مربوط به اختیار معامله‌های اعمال شده و موجود. |
| ۴۶ و ۴۷ | نحوه تعیین ارزش منصفانه | برای ابزارهای مالکانه اعطا شده: میانگین موزون ارزش منصفانه، مدل ارزش‌گذاری و ورودی‌های آن. برای کالاها/خدمات مستقیماً اندازه‌گیری شده: نحوه تعیین ارزش منصفانه. |
| ۵۰ | تأثیر بر سود یا زیان و وضعیت مالی | کل هزینه شناسایی شده در سود یا زیان، کل مبلغ دفتری بدهی‌ها، و کل ارزش ذاتی بدهی‌های قطعی شده. |
| ۵۱ | تعدیلات | توضیحی از تعدیلات انجام شده طی دوره، ارزش منصفانه اضافی شناسایی شده و نحوه اندازه‌گیری آن. |
| ۵۲ | سایر اطلاعات ضروری | هرگونه اطلاعات دیگری که برای درک ماهیت و میزان قراردادها ضروری است. |
۹. نتیجه‌گیری
استاندارد IFRS 2 یک چارچوب جامع برای شناسایی، اندازه‌گیری و افشای معاملات پرداخت مبتنی بر سهام ارائه می‌دهد. اصول کلیدی این استاندارد شامل شناسایی تمامی اینگونه پرداخت‌ها، اندازه‌گیری آن‌ها بر مبنای ارزش منصفانه، تمایز قائل شدن بین معاملات تسویه‌شونده با ابزار مالکانه و تسویه‌شونده با وجه نقد، در نظر گرفتن اهمیت شرایط واگذاری، و الزامات افشای گسترده است.
پذیرش و اجرای صحیح IFRS 2 برای دستیابی به گزارشگری مالی شفاف و قابل مقایسه بسیار حیاتی است. این استاندارد با الزام به شناسایی هزینه‌های مرتبط با پرداخت‌های مبتنی بر سهام، اطلاعات کامل‌تری را در اختیار سرمایه‌گذاران و سایر ذینفعان قرار می‌دهد و به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات اقتصادی آگاهانه‌تری اتخاذ کنند.19 زمانی که هزینه‌ها به طور شفاف گزارش می‌شوند، احتمال مدیریت بهتر آن‌ها نیز افزایش می‌یابد و شرکت‌ها ممکن است با دقت بیشتری در مورد هزینه واقعی جبران خدمات مبتنی بر سهام خود بیاندیشند.
با این حال، کاربرد عملی این استاندارد، به‌ویژه در بخش اندازه‌گیری ارزش منصفانه برای ابزارهای پیچیده یا شرکت‌های غیربورسی، همچنان یک چالش قابل توجه است و نیازمند قضاوت کارشناسی و حرفه‌ای است.10 پیچیدگی در برآورد ورودی‌های مدل‌های ارزش‌گذاری، مانند نوسان مورد انتظار و عمر مورد انتظار اختیار معامله، می‌تواند منجر به تفاوت‌هایی در عمل شود. با وجود این چالش‌ها، IFRS 2 گام مهمی در جهت بهبود کیفیت و شفافیت گزارشگری مالی در سطح جهانی برداشته است.
۱۰. منابع
- What is IFRS 2? | Grant Thornton insights, accessed June 6, 2025, https://www.grantthornton.global/en/insights/articles/ifrs-2-insights/what-is-ifrs-2/
- IFRS 2 share-based payment arrangements with employees | Grant …, accessed June 6, 2025, https://www.grantthornton.global/en/insights/articles/ifrs-2-insights/basic-principles-of-share-based-payment-arrangements-with-employees/
- IFRS 2 Share-based Payment | ACCA Global, accessed June 6, 2025, https://www.accaglobal.com/gb/en/student/exam-support-resources/professional-exams-study-resources/strategic-business-reporting/technical-articles/ifrs-2.html
- Your Guide: Implementing IFRS 2 For The First Time – Ledgy, accessed June 6, 2025, https://ledgy.com/guides/ifrs-2
- IFRS 2 — Share-based Payment – IAS Plus, accessed June 6, 2025, https://www.iasplus.com/en/standards/ifrs/ifrs2
- Insights into IFRS 2 – Doane Grant Thornton LLP, accessed June 6, 2025, https://www.doanegrantthornton.ca/globalassets/__shared__/ifrs-2-basic-principles-of-share-based-payment-arrangements-with-employees.pdf
- Insights into IFRS 2 – Grant Thornton International, accessed June 6, 2025, https://www.grantthornton.global/globalassets/1.-member-firms/global/insights/ifrs-2/Classification-of-share-based-payment-transactions-and-vesting-conditions/
- Classification of share-based payment transactions and vesting conditions – Grant Thornton International, accessed June 6, 2025, https://www.grantthornton.global/en/insights/articles/ifrs-2-insights/classification-of-share-based-payment-transactions-and-vesting-conditions/
- IFRS 2 Share-based Payment and Transactions: Fundamentals and Practical Significance, accessed June 6, 2025, https://www.smart-zebra.de/post/ifrs-2-share-based-payment-and-transactions-fundamentals-and-practical-significance
- Introduction to Employee Stock Options Valuation under IFRS 2, accessed June 6, 2025, https://www.censere.com/index.php/en/14-category-en-gb/articles/67-introduction-to-employee-stock-options-valuation-under-ifrs-2
- IFRS 2 پرداخت مبتنی بر سهام, accessed June 6, 2025, https://mabnaacc.ir/IFRS-2
- Insights into IFRS 2 – Modifications and cancellations of share-based payment arrangements with employees – Grant Thornton International, accessed June 6, 2025, https://www.grantthornton.global/globalassets/1.-member-firms/global/insights/ifrs-2/ifrs-2—modifications-and-cancellations-of-share-based-payment-arrangements-with-employees.pdf
- Modifications and cancellations of share-based payment arrangements with employees, accessed June 6, 2025, https://www.grantthornton.global/en/insights/articles/ifrs-2-insights/modifications-of-share-based-payment-arrangements/
- Classification and Measurement of Share-based Payment – STAFF PAPER, accessed June 6, 2025, https://www.ifrs.org/content/dam/ifrs/meetings/2015/july/ifrs-ic/ifrs-2-share-based-payment/ap2-classification-and-measurement.pdf
- EX 13.70.1 – IFRS 2 disclosures in group arrangements – PwC Viewpoint, accessed June 6, 2025, https://viewpoint.pwc.com/dt/uk/en/pwc/manual_of_accounting/ifrs/ifrs_INT/ifrs_INT/13_sharebased_paymen_INT/illustrative_text__12_INT/recognition_of_share__1_INT/faq_13701_ifrs_2_dis_INT.html
- Episode 25: IFRS 2 Share-Based Payments – Part 2 – YouTube, accessed June 6, 2025, https://www.youtube.com/watch?v=AuOqsWYBFS8
- International Financial Reporting Standards – IAS Plus, accessed June 6, 2025, https://iasplus.com/content/3143ce6d-5181-4238-8be8-a4fab4a709e1
- IFRS 2 paras 44-52, cash settled share based payment disclosures – Accounts examples, accessed June 6, 2025, https://accountsexamples.com/ifrs-2-paras-44-52-cash-settled-share-based-payment-disclosures/
- مقدمه‌ای بر استانداردهای بین‌المللی حسابداری (IFRS) و تاریخچه آن‌ها – فرتاک حساب, accessed June 6, 2025, https://acc.fartakhesab.ir/%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84/
- معرفی کامل استاندارد های بین المللی حسابداری ifrs – TodayHCM نرم افزارهای سازمانی, accessed June 6, 2025, https://todayhcm.com/blog/ifrs/
————————————————————————————-
برای دریافت مشاوره و نیز آگاهی کامل از شرایط ارائه خدمات حسابداری با ما در تماس باشید :
تلفن ۱ : ۰۲۱۸۸۱۹۱۴۸۲
تلفن ۲ : ۰۲۱۸۸۱۹۱۴۸۳
فکس : ۸۸۲۰۵۷۶۶ ۲۱ ۹۸++
Email: Info@ArghamNegar.com
Loading...